مشکل امروز ما ندانستن نیست / حرکت بینش به انگیزش در نسخه تحولی قرآن

به گزارش کارگر آنلاین، حجت‌الاسلام والمسلمین فتح‌الله نجارزادگان، عضو هیئت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران، درباره تحول از منظر قرآن کریم، گفت: تحول مدنظر قرآن از ضلالت به هدایت، ظلمات به نور و دنیاگرایی به آخرت‌گرایی و مهمتر از همه که در رأاس نگاه قرآن در برنامه تحولی است حرکت از شرک به سمت توحید است.

وی با بیان اینکه همه نجات، سعادت و کامیابی از نگاه قرآن در گرو توحیدشناسی، توحیدگرایی و توحیدباوری است، افزود: اساس هدایت‌های قرآن برای همین مسئله است تا کسانی که به شرک آلوده هستند، به سمت توحید بروند و کسانی که در توحید هستند به گام‌های بالاتر بروند و تحول بیشتری بیابند؛ به تعبیر قرآنی از اصحاب یمین به صف «مقربین» و «السابقون السابقون» ورود کنند.

تحول فردی؛ سرآغاز تحول اجتماعی

نجارزادگان اضافه کرد: هر تحولی که بخواهد از قرآن نسخه‌برداری کند باید به این سمت برود؛ یعنی چگونه می‌توان پیرایه‌ها و آسیب‌های شرک را بشناسیم و آن را به سمت توحید متحول کنیم؛ امام خمینی(ره) اگر یک الگوی تحولی شد برای آن بود که ابتدا خود را متحول کرد و از هر نوع شرک و آلودگی و به ویژه شرک عبادی پاک شدند و توانستند منشأ تحول اجتماعی شوند. آنچه در شعر امام «من به خال لبت ای دوست گرفتار شدم» می‌خوانیم، بر اساس ادبیات عرفانی، خال لب همان اوج فنا در نقطه اوج توحیدگرایی است

نویسنده کتاب «اعجاز تحریف‌ناپذیری قرآن» اظهار کرد: امروز مشکل ما در تحول، ندانستن نیست، بلکه نخواستن است؛ به تعبیر مفسران بزرگ، مشکل در جهالت علمی نیست بلکه مشکل در شهوت عملی است، به همین دلیل قرآن هم در این بخش سرمایه‌گذاری زیادی کرده است.

سرمایه‌گذاری قرآن بر آگاهی و انگیزش

این استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: تحولی را که قرآن روی آن سرمایه‌گذاری کرده و نسخه ارائه می‌دهد براساس آگاهی، تعلیم کتاب و حکمت و تزکیه است. برنامه تحولی قرآن، جاهلانه و مبتنی بر خرافات نیست، بلکه بر عقل‌گرایی و تعالیم الهی مبتنی است و به همین دلیل در آیات، تأکید زیادی بر تفکر و تعقل شده است.

وی اضافه کرد: بشر با تفکر و تعقل، می‌تواند بینش خود را اصلاح کند، ولی مهم این است که از بینش و آگاهی به سمت عمل جلو برود و به آنچه به آن رسیده است عمل کند؛ قرآن سرمایه‌گذاری فراوانی در بخش انگیزش کرده است؛ قرآن دقیقاً کتاب تحولی از ظلمت به نور و خودپرستی به سمت خداپرستی و مبتنی بر سلسله حقایق است.

مهم‌ترین راهکار قرآن برای ایجاد انگیزش

نجارزادگان تاکید کرد: تحول قرآنی مبتنی بر یک سلسله از تقلیدها و گمانه‌زنی‌ها و پیروی از نفسانیات نیست که به بخش بینشی مرتبط است؛ در بخش انگیزشی هم، تا بینش را به سمت انگیزش جلو ببرد و انسان به آنچه می‌داند عمل کند، زیرا مشکل بزرگ دنیای امروز همین موضوع است؛ مشکل ما ندانستن نیست بلکه نخواستن است.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه مهم‌ترین راهکار قرآن برای ایجاد انگیزش، انذار و تبشیر و بیم و امید است، تصریح کرد: قرآن فرموده است که رسالت این کتاب، بشارت و انذار است و حتی انبیاء به عنوان مبشر و منذر ارسال شده‌اند؛ قرآن از گروهی دعوت به تفقه در دین می‌کند تا بروند و مردم را انذار کنند؛ این انذار از کیفر خدا در دنیا، برزخ و آخرت است و انذار هر کسی به تناسب جایگاه خود (انذاری که برای اصحاب شمال، یمین و مقربین دارد) متفاوت است؛ بشارت‌ها هم مختلف است، به مقربین، مژده ملاقات خدا و به اصحاب یمین، مژده بهشت می‌دهد.

نجارزادگان اظهار کرد: اگر کسی بخواهد از قرآن برای تحول الگو بگیرد باید بیشترین سرمایه‌گذاری را روی مباحث انگیزشی داشته باشد و نه بینشی؛ ما می‌دانیم خدا دوست دارد نماز اول وقت بخوانیم؛ ما می‌دانیم خدا دزدی، احتکار، گران‌فروشی، فریب، دروغ، اختلاس و ... را دوست ندارد، ولی مهم انگیزه است؛ مشکل امروز جامعه بشری بیش از پیش همین مسئله است.

وی اضافه کرد: مگر کسانی که اهل اختلاس و دزدی و فریب مردم هستند نمی‌دانند این انقلاب دستاورد خون شهدا، مجاهدت‌های امام، عالمان مخلص، جانبازان و خانواده‌های شهداست؛ چرا می‌دانند، ولی بحث بر سر انگیزه است؛ لذا الگوی قرآن درباره اهرم‌های انگیزشی را باید بشناسیم و شیوه اجرا و کاربست آن را بدانیم و اجرا کنیم.

دو اهرم تحول قرآنی

نجارزادگان ادامه داد: اهرم بیم و امید، انذار و تبشیر دو اهرم مهم قرآن برای تحول است؛ انذار از زجر، رنج و رسوایی، کیفر و خورای و مژده به مهر و پاداش و بخشش؛ انذار، مراتب و ابعاد گوناگون در قرآن دارد که اوج آن جهنم است؛ قرآن دائماً از دوزخ، زجر، رنج و رسوایی بیم می‌دهد و اینکه جهنم سخت، شکننده و خوارکننده است و این حقیقت هم دارد و تمثیل و شوخی نیست.

استاد دانشگاه تهران بیان کرد: عجیب است قرآن تقریباً در 90 درصد آیات، وقتی بهشت را آورد دوزخ را هم می‌آورد و بالعکس و دائماً اهرم تحریکی بیم و انذار را با اهرم تحریکی بشارت و مژده در تقابل هم قرار می‌دهد تا انسان برانگیخته شده به سمت تحول قرآنی پیش برود.

روش تبلیغی بر اساس الگوی قرآنی

وی در پاسخ به این سؤال که آیا روش تبلیغی مبلغان، وعاظ و مداحان مبتنی بر این دو اهرم هست؟ افزود: معتقدم مراکز فرهنگی، تبلیغی و علمی باید به این سمت بروند و برای مخاطبان گوناگون در سطوح مختلف برنامه انگیزشی قرآن را بر دو پایه انذار و تبشیر استخراج و شناسایی کنند و از قالب‌های گوناگون، سخنرانی، داستان، فیلم و ظرفیت فضای مجازی و ... بهره بگیرند.

وی تاکید کرد: باید در تبلیغ، آنچه را که قرآن به دنبال آن است، روزآمد شود؛ زیرا قرآن بجز در سوره‌های کوتاه،‌ در هیچ سوره‌ای انذار و تبشیر را رها نکرده باشد و اساساً رسالت خود را در این مقوله تعریف کرده است. خدای انسان‌آفرین می‌داند که مشکل انسان چیست و اگر ما هم خواهان تحول هستیم باید در مسیر دستورات خدای انسان‌آفرین باشیم.

انتهای پیام